Sürdürülebilirlik gündeminden öne çıkan başlıklar / Kasım 2024
Sürdürülebilirlik, Kasım ayında da dünya ve ülke gündeminin önemli bir parçasıydı. İklim değişikliği ve etkilerine karşı mücadele giderek önem kazanırken, bu alanda yaşanan hızlı gelişmeleri ve Kasım ayının öne çıkan sürdürülebilirlik başlıklarını sizler için bir araya getirdik.
COP29 Yıllık 300 Milyar Dolarlık Finansman Anlaşmasıyla Sona Erdi
COP29, gelişmiş ülkelerin 2035 yılına kadar yıllık 300 milyar dolar iklim finansmanı sağlamayı taahhüt ettiği bir anlaşmayla sona erdi. Bu rakam, önceki 100 milyar dolarlık hedefin üç katına denk geliyor. Anlaşma ayrıca, gelişmekte olan ülkelerin düşük karbonlu ekonomiye geçişine ve aşırı hava olaylarıyla başa çıkmasına yardımcı olmak için 2035 yılına kadar yıllık 1,3 trilyon dolar toplama hedefini de içeriyor. Ancak bu hedefin sadece 300 milyar doları gelişmiş ülkelerden hibe ve düşük faizli krediler şeklinde sağlanacak. Geri kalan 1 trilyon doların özel sektör yatırımları ve finansal kredilerden karşılanması bekleniyor. Bu durum, yoksul ve gelişmekte olan ülkelerin yeni bir borç sarmalına girmelerine yol açabileceği endişesini doğuruyor.
Anlaşmada, karbon kredilerinin alınıp satılmasına yönelik küresel bir pazarın kurallarına da yer verildi. Bu karar, karbon ticaretindeki durağanlığı sona erdirebileceği gibi, "tehlikeli derecede zayıf ve şeffaf olmayan" bir piyasa yapısı oluşturabileceği yönünde eleştiriler de alıyor. Öte yandan, emisyon azaltımı konusunda önemli bir ilerleme kaydedilemedi. Fosil yakıtlardan uzaklaşma çağrısı, petrol üreten ülkelerin engellemesiyle karşılaştı. Bu kararlar, gelecek yıllardaki Taraflar Konferansları'na ertelendi.
COP29'un temel çıktılarına yer verdiğimiz blog metnine buradan ulaşabilirsiniz.
Yeşil Enerji Koridorları Orta Asya ve Kafkasya’ya “Güç Verebilir”
Küresel enerji düşünce kuruluşu Ember'in yeni analizi, Azerbaycan ile Orta Asya ve Kafkasya'daki komşularının, yenilenebilir elektriğin yaygınlaştırılması için geliştirilmiş bölgesel işbirliğinden kazanacakları çok şey olduğunu gösteriyor. Analiz, Azerbaycan'ın COP29 başkanlığının yeşil enerji koridorları için bir taahhütte bulunduğu Enerji Günü'nde yayımlandı.
Bölgesel bir yaklaşımın Orta Asya'nın enerji dönüşümüne güç katabileceğini vurgulayan Ember Türkiye, Orta Asya ve Kafkasya Bölge Lideri Ufuk Alparslan, "Geliştirilmiş ara bağlantılar, rüzgar zengini kuzeyden güneşli güneye kadar bölgenin yenilenebilir potansiyelinden en iyi şekilde yararlanabilir ve bol miktarda ucuz elektrik tedarikiyle enerji güvenliğini artırmaya yardımcı olabilir" dedi.
Şu anda bölgenin büyük bir kısmı elektrik için fosil yakıtlara bağımlı durumda. Özbekistan, Azerbaycan ve Türkmenistan elektriklerinin çoğunu gazdan üretirken, Kazakistan esas olarak kömüre dayanıyor. Sadece Tacikistan, Kırgizistan ve Gürcistan, elektrik ihtiyacının büyük kısmını hidro kaynaklı yenilenebilir kaynaklardan karşılıyor. Ancak Ember'in analizinin de ortaya koyduğu gibi, bölge henüz kullanılmamış büyük bir yenilenebilir enerji potansiyeline sahip.
Raporun tamamına buradan erişebilirsiniz.
İklim Değişikliği Performans Endeksi'nde İlk 3 Sıra Boş Kaldı
İklim Değişikliği Performans Endeksi (CCPI) 2024 sonuçlarına göre, hiçbir ülke Paris Anlaşması hedeflerine ulaşmak için yeterli çaba göstermiyor. 63 ülke ve AB'nin değerlendirildiği endekste ilk üç sıra boş kalırken, Danimarka dördüncü sırada yer alarak liderliğini sürdürdü. Birleşik Krallık ise kömürden çıkış ve fosil yakıt projelerine yeni ruhsat vermeme taahhüdü sayesinde altıncı sıraya yükseldi.
Türkiye, endekste 53. sırada yer alarak alt sıralarda kaldı. Yenilenebilir enerji alanında orta düzeyde performans gösterse de, sera gazı emisyonları, enerji kullanımı ve iklim politikaları "düşük" olarak değerlendirildi. Bu sonuçlar, Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadele konusunda daha fazla çaba göstermesi gerektiğini ortaya koyuyor.
Haberle ilgili ayrıntılara buradan erişebilirsiniz.
Bir Yılda Karbondioksit Emisyonları %0,8 Arttı
Küresel Karbon Projesi'nin yeni araştırmasına göre, 2024 yılında fosil yakıtlardan kaynaklanan karbon emisyonları rekor seviyeye ulaşacak. Fosil yakıt kaynaklı karbondioksit emisyonlarının %0,8 artışla 37,4 milyar tona ulaşması ve ormansızlaşma gibi arazi kullanım değişikliklerinden kaynaklanan emisyonlarla birlikte toplam karbondioksit emisyonlarının 41,6 milyar tona çıkması bekleniyor. Bu artışta, El Niño iklim olayının etkisiyle şiddetlenen kuraklık koşullarının ormansızlaşma ve orman yangınlarını artırmasının payı büyük.
Araştırmacılar, iklim değişikliğinin etkilerinin giderek daha belirgin hale gelmesine rağmen, fosil yakıt kullanımının henüz zirve noktasına ulaşmadığına dikkat çekiyor. Paris Anlaşması hedeflerine ulaşmak için zamanın daraldığını vurgulayan bilim insanları, dünya liderlerini fosil yakıt emisyonlarında hızlı ve ciddi kesintiler yapmaya çağırıyor.
Araştırmanın ayrıntılarına buradan ulaşabilirsiniz.
İklim Değişikliğinin Sağlık Tehditleri Tehlikeli Seviyelere Ulaşıyor
Lancet Sağlık ve İklim Değişikliği Geri Sayım 2024 Raporu, iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkilerinin tehlikeli boyutlara ulaştığını ortaya koyuyor. Rapora göre aşırı yağışlar, ormansızlaşma, kum ve toz fırtınaları, artan gece sıcaklıkları gibi faktörler insan sağlığını olumsuz etkiliyor. Özellikle sıcaklığa bağlı ölümler hızla artıyor ve bu durum özellikle gelişmemiş ülkelerde ve yaşlı nüfus için daha ciddi sorunlara yol açıyor.
İklim değişikliği aynı zamanda gıda güvensizliğini de artırıyor. Kuraklık ve sıcak hava dalgaları nedeniyle 2022 yılında 151 milyon daha fazla insan orta ve şiddetli gıda güvensizliği yaşadı. Rapor, aşırı hava olaylarının neden olduğu ekonomik kayıpların da dünya ekonomilerinin %60'ının GSMH'sini aştığını vurguluyor.
Raporun detayına buradan ulaşabilirsiniz.